Zespół Laboratorium Badań Produktów Spożywczych, Produktów Barwionych i Środowiska w Sieci Badawczej Łukasiewicz – Łódzkim Instytucie Technologicznym prowadzi szereg istotnych projektów, uwzględniających potrzeby związane z działalnością badawczą, kluczowych dla polityki naukowej państwa. W szczególności przyciągają uwagę prowadzone działania nad rozwojem metodyk badawczych przedmiotów umundurowania i wyekwipowania maskującego z wykorzystaniem technik spektralnych, w celu wzrostu bezpieczeństwa i obronności kraju
Wojskowa działalność
Łukasiewicz – Łódzki Instytut Technologiczny rozpoczął swoją działalność 1 kwietnia 2022 r. Powstał z połączenia trzech łódzkich instytutów działających w Sieci Badawczej Łukasiewicz: Łukasiewicz – Instytutu Biopolimerów i Włókien Chemicznych, Łukasiewicz – Instytutu Przemysłu Skórzanego oraz Łukasiewicz – Instytutu Włókiennictwa. Główna siedziba Łukasiewicz – ŁIT mieści się w Łodzi. Instytut posiada także pięć pozostałych łódzkich lokalizacji, a także po jednej w Krakowie i Warszawie. Laboratorium ŁIT skupia się obecnie na pracach związanych z wojskowym ubiorem i wyposażeniem.
– Głównym celem laboratorium jest wyróżnienie naszego instytutu w skali kraju i Europy poprzez wzmocnienie i zwiększenie potencjału badawczo-rozwojowego w obszarze przedmiotów umundurowania i wyekwipowania maskującego – mówi Joanna Rutowicz, kierownik Laboratorium Badań Produktów Spożywczych, Produktów Barwionych i Środowiska.
Właściwości funkcjonalnego munduru
W badaniach kładzie się nacisk na cechy maskowania umundurowania. Maskowanie polega na zminimalizowaniu kontrastu pomiędzy obiektem a otoczeniem, przez dobranie odpowiedniego wzoru kamuflażu oraz zastosowanie takich substancji barwnych, aby ich charakterystyki widmowe pokryły się z wyznaczonymi charakterystykami barw naturalnego otoczenia (ziemia, drzewa, trawa itd.). W warunkach laboratoryjnych badanie zgodności wyrobów umundurowania polega na porównaniu wyznaczonej krzywej reemisji, tj. współczynnika odbicia światła dla danej barwy kamuflażu z wyznaczonymi granicami podanymi w normach obronnych .
Dzięki odpowiedniemu doborowi parametrów wielkości i kształtu, do odpowiedniego elementu tła terenu, uzyskuje się jak najmniejszy kontrast. Każda armia, w celu zwiększenia bezpieczeństwa, wypracowała swój rodzaj wzoru kamuflażowego często znacznie różniącego się od innych.
– Sam wzór kamuflażowy nie determinuje jednoznacznie zdolności maskujących w podczerwieni. Decydującymi czynnikami, które wpływają na widmowy współczynnik odbicia jest rodzaj pigmentów i barwników, jakie zostały użyte do wykonania wybarwienia, nadruku oraz obróbka chemiczna i mechaniczna gotowego wyrobu – podkreśla Joanna Rutowicz.
W maskowaniu główną rolę odgrywają dwa zasadnicze czynniki. Kolor okrycia, który powinien być zgodny z kolorami otoczenia do tego stopnia, aby obserwowany obiekt lub postać nie wyróżniały się z otoczenia. Granica między ukrytym obiektem a naturalnym środowiskiem powinna być ograniczona do minimum. Drugim czynnikiem jest dobór barwników i pigmentów, dla których zapewnione są różne, określone poziomy emisji promieniowania podczerwonego, takie, by ich wygląd różnił się od siebie i pasował do podobnych parametrów spotykanych w naturalnym otoczeniu.
– Nasze laboratorium jako pierwsza jednostka cywilna brał udział w badaniach nad tworzeniem wymagań dla kamuflażu stosowanego w armii polskiej oraz w konsultacjach dotyczących utworzenia nowelizacji norm obronnych. Również jako pierwszy cywilny instytut badawczy otrzymaliśmy akredytację OIB z zakresu badania właściwości maskujących dla umundurowania wojskowego. Nasza jednostka przeprowadza bieżący nadzór nad produkcją materiałów na umundurowania specjalne i umundurowania polowe. W ramach nadzoru 74 Rejonowe Przedstawicielstwo Wojskowe pobiera próby, które producenci materiałów maskujących przekazują do naszego laboratorium w celu potwierdzania zgodności ze specyfikacją techniczną i wymaganiami normy obronnej NO-84-203:2020. Laboratorium posiada również certyfikat akredytacji nr AB 062 Polskiego Centrum Akredytacji (PCA) – wylicza Rutowicz.
Stały rozwój
Problematyka wytwarzania nowych materiałów spełniających wysokie wymagania militarne wymaga prowadzenia bardzo szczegółowych, specjalistycznych badań ich właściwości barwometrycznych. Laboratorium wyposażone w spektrofotometry o różnych geometriach pomiarowych spełnia wymagania sprzętowe wykazane w normie obronnej.
Rozbudowa pomiarowej infrastruktury o spektrofotometr z szerokim zakresem pomiarowym (do 3300 nm) umożliwiła zwiększenie możliwości badawczych realizowanych przez laboratorium w zakresie analiz od ultrafioletu do bliskiej podczerwieni o dużej innowacyjności oraz konkurencyjności w znaczeniu naukowym oraz biznesowym. – Dysponując doświadczoną oraz wyspecjalizowaną kadrą, jesteśmy w stanie sprostać również przyszłym potencjalnym wyzwaniom nauki i rynków w niniejszym zakresie – podkreśla Joanna Rutowicz, kierownik laboratorium.
Za działalność w zakresie umundurowania wojskowego, Sieć Badawcza Łukasiewicz – Łódzki Instytut Technologiczny pretenduje do tytułu EUROPEAN QUALITY CERTIFICATE® 2022 – prestiżowego wyróżnienia o zasięgu międzynarodowym, które przyznaje Fundacja Qualitas wraz z Redakcją QMAG., przy współpracy z Klubem Polskie Forum ISO 9000.
Mateusz Dragan
Publikacja dofinansowana ze środków Ministra Edukacji i Nauki Dec. nr 35/CŁ-Inst./2021 (00/LPB/01/00/1/3/0038)