Odpytujemy Annę Farion, liderkę projektu Jakość bez Retuszu
CZYM DLA CIEBIE JEST JAKOŚĆ?
Rozważania na temat: „czym dla Ciebie jest jakość?”, podejmowano niezliczenie wiele razy. Dla przykładu podam trzy wartościowe definicje jakości, które zainspirowały mnie do odniesienia się do tego zagadnienia osobiście: Kant (autor Krytyki Czystego Rozumu) opisał jakość jako zbiór cech wyodrębnionego fragmentu subiektywnie postrzeganej obiektywnej rzeczywistości. Laozi (autor Daodejing) twierdził, że jakość, którą możemy zdefiniować, nie jest jakością w sensie bezwzględnym. Descartes (autor „Myślę, więc jestem”) przedstawił jakość w ujęciu dualistycznym: jakość pierwotna, tkwiąca w przedmiocie i jakość wtórna uwydatniona przez przedmiot.
W rzeczywistości jest tak, że abstrakcyjne podejście do jakości tworzy jej subiektywne doskonałe definicje, bo jakość nie istnieje sama w sobie i dlatego trzeba ją rozważać jedynie w powiązaniu z celami, jakim ma służyć. Na przykład w działalności produkcyjnej jakość trzeba rozpatrywać w dwóch kategoriach – jakość wyrobu, rozumianej jako zgodność wyrobu z rysunkiem technicznym, i jakość procesu realizacji wyrobu, rozumianej jako redukcję zmienności w tym procesie.
A odnosząc jakość do całej organizacji, ważne jest, żeby stale budować świadomość jakościową. Świadomość jakościowa (jak większość z nas zapewne wie) oznacza, że ludzie rozumieją swoją odpowiedzialność oraz wpływ swoich działań na osiągnięcie celów organizacji, na środowisko, na komfort życia, a także przede wszystkim na swoje bezpieczeństwo.
KIEDY i JAK ZACZĘŁA SIĘ TWOJA PRZYGODA Z JAKOŚCIĄ?
Nie potrafię określić daty, kiedy po raz pierwszy podjęłam świadomą decyzję i wzięłam za nią odpowiedzialność. Pamiętam natomiast, że rozprawy na temat jakości podejmowałam na studiach inżynierskich, następnie magisterskich, ostatecznie na studiach podyplomowych o kierunku menedżer jakości. Moja praca zawodowa od początku była związana z jakością, bo przecież każdy w organizacji pracuje dla jakości. A ja przeszłam wszystkie stanowiska w strukturze organizacyjnej: od konserwatora powierzchni płaskich, specjalisty ds. reklamacji, inżyniera jakości, menedżera jakości, dyrektora operacyjnego, po właściciela firmy, obejmując różne role: sprzątaczki, audytora, trenera, konsultanta, mentora, facylitatora i lidera.
CZY W POLSCE JAKOŚĆ JEST NA DOSTATECZNYM POZIOMIE?
Ocena poziomu jakości w Polsce jest sprawą złożoną i zależną od wielu czynników. Jakość może się różnić w zależności od branży, sektora gospodarki, konkretnych przedsiębiorstw i wyrobów. Jedną z analizowanych i dostępnych danych jest certyfikacja systemów zarządzania jakością. Z danych przedstawionych 23 maja 2023 roku na Ogólnopolskiej Konferencji Jakościowej przez grupę BSI Polska wynika, że wszystkie normy objęte badaniem ISO odnotowały wzrost liczby certyfikatów, w szczególności ISO 45001, ISO 9001 i ISO 14001, a ISO 9001 nadal ma największy udział w ilości wydanych certyfikatów. Z innych badań, dotyczących zarządzania procesowego, wynika, że zaledwie 5% polskich organizacji jest zarządzana procesowo (badanie dojrzałości procesowej polskich przedsiębiorstw, procesowcy.pl). Dobrą wiadomością jest to, że trend dojrzałości procesowej polskich organizacji jest rosnący.
DLACZEGO FIRMY NIE STOSUJĄ KOMPLEMENTARNIE SIEDMIU ZASAD ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ?
Skoro tworzenie jedności celu i kierunku działania oraz zaangażowanie ludzi umożliwiają organizacji powiązanie ze sobą jej strategii, polityki, procesów i zasobów, aby osiągnąć swoje cele, a spójne i możliwe do przewidzenia wyniki są osiągane skuteczniej i efektywniej, gdy działania są rozumiane i zarządzane jako wzajemnie powiązane procesy, funkcjonujące jako spójny system. Podpowiem. Zapewne znasz maksymę upowszechnianą przez Konfucjusza, która zachęca do tego, by w pewnych sytuacjach odmawiać mówienia, widzenia i słyszenia.
CZY JAKOŚĆ JEST ISTOTNA DLA PRZECIĘTNEGO CZŁOWIEKA?
Jakość – obok wielu definicji wskazujących na dążenie do doskonałości oraz spełnianie założonych kryteriów i zasad – musi być świadomym wyborem i codziennym celowym dążeniem każdego człowieka, zawsze i wszędzie.
DOKĄD ZMIERZA JAKOŚĆ? JAKA JEST JEJ PRZYSZŁOŚĆ?
Cele, jakim jakość ma służyć, będą się zmieniać. Obecne kierunki rozwoju jakości to m.in. zrównoważony rozwój, standardy bezpieczeństwa i prywatności internetu rzeczy (IoT Kitemark), Digital Trust (Rodzina norm ISO 27001, CSA STAR, GDPR, Automotive Cybersecurity – ISO 21434, AI – ISO 23053) czy audyty odpowiedzialności społecznej (ISO 26000, RBA ang. Responsible Business Alliance). Czynnikami napędzającymi zmiany w jakości to współzależność globalnych łańcuchów dostaw, rozwój infrastruktury cyfrowej oraz integracja technologii cyfrowych, potrzeba większej przejrzystości i współpracy oraz potrzeba zrównoważonego rozwoju.
DZIĘKUJĘ ZA ROZMOWĘ.
Marcin Kałużny