Dr hab. inż. Marek Roszak, Prof. nzw. w Pol. Śl., Prezes Klubu Polskie Forum ISO 9000, przewodniczący Kapituły IKAR JAKOŚCI oraz członek Kapituły EUROEPAN QUALITY CERTIFICATE®
Poszukiwanie dróg sukcesu organizacji stanowi jedno z najważniejszych działań stojących przed kadrą zarządzającą każdej organizacji, zarówno małej, jak i dużej, produkcyjnej, jak i usługowej, działającej lokalnie czy też globalnie – każdej, która chce się rozwijać, bez względu na to, czy posiada wdrożony i certyfikowany system zarządzania jakością, czy nie.
Współczesne zrozumienie istoty wdrażania i utrzymania systemu zarządzania jakością nie może koncentrować się jedynie na pozycjonowaniu status quo organizacji, mając na uwadze spełnienie wszelkich wymagań, które ujmuje norma ISO 9001 dedykowana systemowi zarządzania jakością. Organizacje powinny wykorzystać wdrażane i utrzymywane systemy zarządzania jakością do budowy swojej przewagi konkurencyjnej, w tym w procesie budowy zdolności do osiągania trwałego sukcesu.
Nie bez znaczenia w aktualnej normie ISO 9001 z roku 2015 warunkuje się wymagania dotyczące określenia przez organizacje czynników zewnętrznych i wewnętrznych istotnych dla celu/-ów i strategicznych kierunków działań organizacji, w zakresie takich aspektów jak prawne, technologiczne, rynkowe, kulturowe, społeczne czy ekonomiczne oraz umiejętnego podejmowania decyzji na podstawie ich analiz.
Sukces organizacji a innowacje
Zrozumienie ewolucyjnego kontekstu organizacji – we wszystkich jego aspektach – musi mieć rzeczywiste przełożenie na podejmowane w organizacjach działania, zarówno w zakresie doskonalenia, ale i innowacji, jako trwałych czynników kształtujących sukces organizacji.
Kontekst organizacji podlegający ciągłym zmianom wymusza podejmowanie przez kadrę zarządzającą działań zmierzających do ustanowienia w organizacji procesów nie tylko doskonalenia, ale również uczenia się i wdrażania innowacji.
Procesy te powinny wspierać zdolność organizacji do reagowania na zmiany dotyczące strategicznych kierunków jej działań, stanowiąc czynnik wzrostu szansy na osiągnięcie długofalowego sukcesu. Można uznać, co podkreślane jest w normie ISO 9004: „Zarządzanie jakością – Jakość organizacji – Wytyczne osiągnięcia trwałego sukcesu”, iż sukces organizacji stanowi wynik synergii oddziaływania procesów doskonalenia, uczenia się i wdrażania innowacji.
Technologia a innowacje
Do czynników zewnętrznych, które w istotny sposób wpływają na zdolność organizacji do osiągania trwałego sukcesu, zaliczyć bezwzględnie należy postęp technologii i nierozerwalnie związane z nim innowacje. Należy jednak podkreślić, iż aspekt innowacji dotyczyć także może, a nawet powinien, działań podejmowanych wewnątrz organizacji, co powinno się przyczynić do zwiększenia potencjału rozwoju organizacji.
Zrozumienie powyższego przez najwyższe kierownictwo powinno znaleźć swoje odzwierciadlenie w polityce organizacji, w której aspekt wdrażania innowacji będzie stanowił ważny czynnik w procesie spełniania wymagań i oczekiwań stron zainteresowanych oraz procesu doskonalenia – a więc jakości.
Technologia stanowi jeden z najważniejszych czynników kształtujących poziom wskaźników dla produktów i procesów organizacji. Zmiany technologiczne są wynikiem postępu i zmieniających się potrzeb i oczekiwań; stanowić powinny zasadniczy czynnik kształtowania strategii rozwoju organizacji. To właśnie z tego względu w systemie zarządzania jakością w organizacji powinny zostać zaimplementowane procesy detekcji zmian w zakresie technologii i innowacji.
System zarządzania a jakość
Proces podejmowania decyzji w organizacji musi opierać się na gromadzeniu, analizie i przeglądzie informacji uzyskanych na podstawie wyników organizacji w odniesieniu do kontekstu, a także ustanowionych polityk, strategii i celów, co musi mieć swoje odzwierciedlenie w promowaniu i podejmowaniu działań na rzecz doskonalenia (jakości), ale także innowacji. Działania te powinny stanowić jeden z ważniejszych procesów w systemie zarządzania jakością. Zdefiniowane przez najwyższe kierownictwo czynniki decydujące o trwałym sukcesie organizacji powinny podlegać pomiarom jako kluczowe wskaźniki wydajności (KPI), a ich pomiar powinien umożliwić organizacji określenie i przewidywanie tendencji oraz podejmowanie działań na rzecz zarówno doskonalenia, jak i innowacji.
Wdrażane innowacje powinny skutkować dla organizacji ulepszeniem produktów, usług, procesów, umożliwiając zwiększenie ich wartości, której jedną z miar będzie jakość.
Innowacje można uznać za jeden z fundamentalnych aspektów wynikających ze zmian potrzeb i oczekiwań klientów czy dostawców, mający bezpośredni wpływ na kształtowanie poziomu jakości realizowanych procesów w organizacjach. Powyższe warunkuje, iż organizacje powinny wspierać i promować innowacje, poprzez przede wszystkim określenie rzeczywistych i aktualnych potrzeb w zakresie innowacji, w tym kreując innowacyjny sposób myślenia wszystkich pracowników organizacji.
System zarządzania a innowacyjność
System zarządzania jakością powinien stanowić skuteczne narzędzie w kształtowaniu procesu zarządzania rozwojem organizacji, w tym nieustannego zarządzania zmianą i związanych z tym potrzeb wdrażania innowacji. W szczególności to właśnie system zarządzania jakością najbliższy jest zagadnieniu innowacyjności, gdyż jakość rozumiana jako spełnienie wymagań i oczekiwań wymusza nieustanne uczenie się, doskonalenie się, a także poszukiwanie i wdrażanie wszelkich możliwych działań charakteryzujących się najwyższym poziomem skali oddziaływania zarówno w kontekście wewnętrznych uwarunkowań organizacji, jak i procesów dostosowania się do otaczających ją warunków – innowacyjności pozwalającej kształtować nową jakość procesów i produktów. ⬛