Problematyka jakości jest wysoce interdyscyplinarnym zagadnieniem; współcześnie trudno określić obszar, produkt, usługę etc., których zagadnienie to by nie dotyczyło. Jednak najbardziej osobliwą kwestią dla nas samych powinna stanowić jakość życia
Jakość najprościej jest postrzegać przez pryzmat jej oddziaływań sprawczych. Jakość skojarzeniowo najczęściej nie tylko odnosi się do spełnienia wymagań i oczekiwań, ale również do poszukiwania możliwości poprawy, co niesie ze sobą praktyczny potencjał nieustającej potrzeby doskonalenia.
Spełnienie wymagań i tego, co je uzupełnia w sposób szczególny – oczekiwań – w odniesieniu do tematyki jakości życia posiada specyficzne znaczenie, bo dotyczy naszego subiektywnego postrzegania i poziomu świadomości wpływającego na osąd wartościujący prowadzonych ocen.
Niezaprzeczalnym jest fakt, iż wszystko wokół nas się zmienia, w tym również i my sami, a zmiany te warunkują nie tylko zakres definiowania możliwości, ale stanowią imperatyw doskonalenia jako drogi poszukiwania odpowiedzi na zmieniające się wymagania, a także nasze wewnętrzne postrzeganie otaczającego nas świata (tego bliższego i dalszego) i nas samych.
Jakość postrzegana jako stan oczekiwany warunkowana jest przyjmowanymi kryteriami przeprowadzanej oceny. Szczególne znaczenie przyjmuje ocena jakości życia, której sens musi być postrzegany nie tylko fizycznie, ale w całej złożoności ludzkiej natury, w tym osobowości, samorealizacji – dotyczy to więc zarówno aspektów materialnych, jak i niematerialnych.
Znawca problematyki jakości, profesor Romuald Kolman, badający problematykę jakości holistycznie, jakość życia zdefiniował jako stopień zaspokojenia potrzeb duchowych i materialnych człowieka, stopień zaspokojenia wymagań określający poziom materialnego i duchowego bytu jednostek i całego społeczeństwa, stopień spełnienia oczekiwań umownej normalności w działaniach i sytuacji codziennego życia jednostek i społeczeństwa.
Jakość życia została również w 1993 roku zdefiniowana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), jako osobisty sposób postrzegania przez jednostkę pozycji zajmowanej w życiu w kontekście kultury i systemu wartości oraz w odniesieniu do stawianych sobie celów, oczekiwań, wzorców i obaw; w kontekście zdrowia jakość życia rozumie się jako stan fizycznego, psychicznego i społecznego dobrostanu.
Ocena jakości życia mocno osadzona jest w realiach subiektywnego osądu, co zmusza do samorefleksji nie tyle nad istotą prowadzonej oceny, co nad siłą osobistego oddziaływania na spełnienie zindywidualizowanych oczekiwań. Z powyższego wynika, iż najbliższa współczesnemu nam postrzeganiu jakości życia powinna być filozofia Konfucjusza, opierająca się na zasadzie samodoskonalenia się. Jakość życia stanowi wypadkową podejmowanych przez nas samych działań podyktowanych stawianymi celami a warunkowanymi wieloma kryteriami o kontekstowym znaczeniu, zarówno w czasie, jak i przyjętym systemie wartości, i to zarówno osobistym, jak i akceptowalnym społecznie. Filozofia konfucjańska wskazuje na drogę osobowego rozwoju moralnej jakości jako doskonałej cnoty; to droga budowania najważniejszej z człowieczych cech – humanitarności.
Droga do poznania siebie bardzo często przeplata się z poznaniem innych osób, co daje pogłębioną możliwość prowadzenia dyskursu pełniejszego i wartościowszego dla oceny jakości życia. Ocena jakości życia to nie tylko osąd wartościujący, określający status quo w danym czasie i miejscu; powinna ona stanowić asumpt do definiowania działań zarówno przez pryzmat jednostki, jak i społeczeństwa, i dążyć do jej zwiększania.
Czas letnich urlopów daje wiele możliwości do samorealizacji, a ta stanowi jedno z najważniejszych kryteriów doskonalenia – co w istotny sposób podkreśla się wszędzie tam, gdzie odnosi się do filozofii Total Quality Management. W myśl zasady, aby stworzyć pracownikom możliwości ich rozwoju, które w pełni będą korelowały z jednej strony z ich potrzebami samorealizacji, a z drugiej z celami i kierunkiem rozwoju danej organizacji.
Na czas letnich chwil, dających możliwość zatrzymania się w czasie i zdystansowania się od wielu spraw dnia codziennego, jawi się również propozycja, aby wykraść z tego czasu odrobinę i zastanowić się nad oceną jakości swojego życia, pamiętając o tym, aby ocena ta była ukierunkowana na poszukiwanie obszarów samorealizacji, mając za zadanie poszukiwanie tego, co w jakości najważniejsze – celów do doskonalenia. Kryteria oceny jakości życia niech zostaną przyjęte tak, aby nie budziły wewnętrznego dysonansu pomiędzy oczywistością i zasadnością ich określeń a adekwatnością warunkowaną naszym osobistym doświadczeniem.
Definiowanie i ocena jakości życia powinny być mocno ugruntowane jako wskaźniki nie tylko socjometryczne, ale w pełni świadome narzędzia każdego z nas w celu poprawy jakości życia – własnego życia.
Dr hab. inż. Marek Roszak,
Prof. nzw. w Pol. Śl., Prezes Klubu Polskie Forum ISO 9000, przewodniczący Kapituły IKAR JAKOŚCI oraz członek Kapituły EUROPEAN QUALITY CERTIFICATE®
