Rozmowa z dr. hab. inż. Markiem Roszakiem, prof. PŚ, przewodniczącym Kapituły Polskiej Nagrody Jakości
Panie Profesorze, restytucja Polskiej Nagrody Jakości (PNJ) to Pański osobisty sukces. Zabiegał Pan o to od kilka lat temu. Dlaczego?
Panie redaktorze serdecznie dziękuję za ocenę moich działań. Chciałbym podkreślić, że w zakresie Polskiej Nagrody Jakości została zbudowana platforma porozumienia łącząca ludzi i instytucje, sprzyjająca jej utrzymaniu i budowie dalszego jej rozwoju. Za to wsparcie chciałbym tym wszystkim osobom serdecznie podziękować, w szczególności sygnatariuszom porozumienia dotyczącego organizacji Polskiej Nagrody Jakości reprezentujących następujące instytucje: Krajową Izbę Gospodarczą, Fundację Qualitas Europejskie Centrum Promocji Dobrych Praktyk Biznesowych, Naczelną Organizację Techniczną, Fundację Rozwoju Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu oraz Klubowi POLSKIE FORUM ISO 9000. Polska Nagroda Jakości stanowi ważną kartę historii w kontekście kreowania wizerunku jakości w Polsce. Podejmujemy obecnie działania, aby była dalej wymiernym wsparciem w kreowania wizerunku jakości w naszym kraju. W wymiarze ekonomicznym, biznesowym czy społecznym, stanowiła i nadal ma stanowić atrybut kreowania świadomego postrzegania współczesnych problemów jakości. Ustanowienie Polskiej Nagrody Jakości w połowie lat 90. XX wieku było nierozerwalnie powiązane z transformacją gospodarczą. Jakości – w rozumieniu międzynarodowym standardów – dopiero się uczyliśmy. Obecnie Polska Nagroda Jakości ma stanowić o zachowaniu ciągłość działań wspierających budowę i promocję kultury jakościowej w Polsce, pamiętając o źródłach jej powstania, wspierając organizacje w działaniach stanowiących wyzwania współczesności.
Czy nagroda spełniła ówczesne oczekiwania?
Zdecydowanie, tak. Oceniając ilość podmiotów przystępujących do oceny w ramach nagrody, a także dotychczas wyróżnionych, zaangażowanie środowisk gospodarczych i społecznych oraz udzielone wsparcie od władz państwowych, pozwalało realnie wpływać i kreować wizerunek jakości podmiotów tworzących polską gospodarkę. Współczesny obraz gospodarki jest w znacznej mierze wynikiem działań minionych dekad, a w tym także promocji i realizacji konkursu Polskiej Nagrody Jakości. Kreowanie innowacyjności, konkurencyjności czy znajomość norm ISO serii 9000, to działania, które były wspierane przez m.in. promocję jakości w ramach Polskiej Nagrody Jakości.
W 2019 roku odbyła się 25 – jak dotąd – ostatnia edycja nagrody. Może to był moment, gdy należało się z nią definitywnie pożegnać? Ostatecznie na rynku jest wiele nagród, także wyróżniających jakość.
Powołanie Polskiej Nagrody Jakości wynikało z potrzeby promowania przedsiębiorstw, które w sposób holistyczny wdrażały i urzeczywistniały filozofię jakości, a także zachęcenia ich do podejmowania działań doskonalących w tym obszarze, w tym udziału w konkursie Europejskiej Nagrody Jakości. Uważam, że potencjalna rezygnacja z utrzymania tej uznanej i ważnej narody, byłaby wielką szkodą nie tylko ze względu na zachowanie jej ciągłości historycznej, ale także na powstanie luki w krajowym wymiarze kreowania wizerunku jakości.
Nowa odsłona w postaci 26. edycji nagrody będzie inna niż poprzednie edycje. Dlaczego PNJ musi się zmienić?
Otacza nas inna rzeczywistość gospodarcza niż w latach 90. XX wieku, która wymusza podjęcie działań związanych ze zmianą dotychczasowych kryteriów Polskiej Nagrody Jakości ustanowionych przed laty. Drugi ważny powód to zmiana w obszarze Modelu Doskonałości – EFQM: Europejskiej Fundacji Zarządzania Jakością, który stanowił i obecnie również będzie stanowić płaszczyznę budowy kryteriów oceny podmiotów biorących udział w konkursie.
Ale dlaczego jako podstawę wybrano Model EFQM?
Oparcie się właśnie o Model Doskonałości EFQM otwierało drogę polskim przedsiębiorstwom do udziału w Europejskiej Nagrodzie Jakości, a także szerzej – otwierało drzwi do UE, której wtedy nie byliśmy jeszcze członkiem. Stanowiło promocję Polskiej Jakości. Dzisiaj zmienił się zarówno charakter nagrody europejskiej, jak i nasza sytuacja geopolityczna, ale Model Doskonałości EFQM jako narzędzie wskazujące drogę doskonalenia organizacji, pozostaje bardzo atrakcyjnym sposobem samodoskonalenia się dla każdej organizacji.
Do kogo skierowana jest „nowa” Polska Nagroda Jakości?
Do wszystkich bez wyjątku organizacji, dla których jakość ma priorytetowe znaczenie! Liczy się nie wielkość, a raczej poziom aspiracji organizacji. Bowiem każda organizacja, która dziś jest małym lub nawet mikroprzedsiębiorcą, dzięki zmianom, jakie osiągnie poprzez udział w konkursie, może stać się globalnym graczem! I to jest wartość dodana związana z uczestnictwem w Polskiej Nagrodzie Jakości.
Jak na tle innych projektów promujących jakość wyróżnia się PNJ?
Merytoryczną, niezależną oceną w procesie assessmentu. Godło nagrody jest nośnikiem wartości i świadomości projakościowej. Kryteria, których autorem mam przyjemność być, zostały tak skonstruowane, aby umożliwić bezstronne i rzetelne sprawdzenie kondycji każdej organizacji. Polska Nagroda Jakości wyróżniała się i ma się wyróżniać na rynku poprzez swój prestiż, co najważniejsze – niepodważalną wartość merytoryczną procesu oceny uczestników, tzn. że nagroda będzie stanowiła wyróżnik organizacji podejmujących trud doskonalenia w każdym wymiarze prowadzonej działalności. Jestem przekonany, że Polska Nagroda Jakości i jej nowe kryteria przyczynią się do szerokiego promowania filozofii Total Quality Management w naszym kraju. Bardzo się cieszę, że dopinane są ostatnie kwestie formalne i już niedługo poznamy pierwszych, polskich jakościowych „freaków”.